Pháp như lý tác ý
là pháp Hướng Tâm, là pháp môn dẫn tâm vào đạo. Nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà ngăn và diệt được ác pháp; nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà phòng hộ được sáu căn; nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà giữ gìn tâm tương ưng với Niết Bàn; nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà tâm ta được định tỉnh nhu nhuyến dễ sử dụng; nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà ta có được 7 năng lực Giác Chi, mười công đức thần lực Như Lai.
Dù tu tập pháp môn nào mà thiếu pháp Như Lý Tác Ý này thì khó thành công trên đường tu tập cho đến nơi đến chốn hoàn toàn. Vì thế Đức Phật dạy: “Này các Tỳ Kheo! Cái gì là thức ăn cho Chánh Niệm Tỉnh Giác? NhưLý Tác Ý, cần phải trả lời như vậy”.
Nếu ai muốn có chánh niệm tỉnh Giác thì pháp như lý tác ý là món ăn hằng ngày của Chánh Niệm Tỉnh Giác. Pháp môn như Lý Tác Ý là một pháp môn tuyệt vời trong Đạo Phật, nhưng nó phải bền chí tu tập thì mới có hiệu quả.
Nếu không bền chí thì chỉ tu tập một thời gian là bỏ cuộc. Nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà huấn luyện được tâm. Tâm của con người giống như một con thú vật rừng hoang dã. Muốn thuần phục tâm thì phải biết cách dùng pháp như lý tác ý đúng lúc.
Pháp như lý tác ý nghe thì đơn giản mà thực hành muốn có hiệu quả thì phải vô cùng khéo léo thiện xảo. Ví dụ: Hằng ngày chúng ta thường hướng tâm: “Tâm như cục đất không có tham sân si nữa”. Người tu hành biết cách tu tập, rèn luyện pháp này khéo léo và thiện xảo thì kết quả mau chóng làm chủ sự sống chết và chấm dứt luân hồi không còn khó khăn như người ta tưởng.
Như lời đức Phật đã dạy trong Kinh Tăng Chi Bộ và đã xác quyết pháp môn dẫn tâm là một bí quyết giúp chúng ta ly tham đoạn diệt pháp ác, không có pháp nào khác hơn:“Ta không thấy pháp nào khác” có nghĩa là không còn pháp nào khác hơn pháp “Như Lý Tác Ý”.
Đức Phật đã xác định có tính cách quả quyết và nhất định một cách hùng hồn chỉ có pháp Như Lý Tác Ý làm tâm sân đoạn diệt, nếu không có pháp Như Lý Tác Ý thì không có pháp nào đoạn diệt được tâm sân. Nếu muốn trừ tâm nghi, mà ta không dùng pháp Như Lý Tác Ý thì sẽ không còn pháp nào diệt trừ tâm nghi được, nên đức Phật dạy: “Ta không thấy pháp nào khác, này các Thầy Tỳ Kheo, đưa đến nghi hoặc chưa sanh được sanh khởi và nghi hoặc đã sanh được tăng trưởng rộng lớn, này các Thầy Tỳ Kheo, nếu không như lý tác ý.
Do không như lý tác ý, này các Thầy Tỳ Kheo, nghi hoặc chưa sanh được sanh khởi và nghi hoặc đã sanh được tăng trưởng rộng lớn”. Không có pháp Như Lý Tác Ý thì con đường tu tập của đạo Phật, chỉ là một giấc mộng mà thôi.
Dù tu tập pháp môn nào mà thiếu pháp Như Lý Tác Ý này thì khó thành công trên đường tu tập cho đến nơi đến chốn hoàn toàn. Vì thế Đức Phật dạy: “Này các Tỳ Kheo! Cái gì là thức ăn cho Chánh Niệm Tỉnh Giác? NhưLý Tác Ý, cần phải trả lời như vậy”.
Nếu ai muốn có chánh niệm tỉnh Giác thì pháp như lý tác ý là món ăn hằng ngày của Chánh Niệm Tỉnh Giác. Pháp môn như Lý Tác Ý là một pháp môn tuyệt vời trong Đạo Phật, nhưng nó phải bền chí tu tập thì mới có hiệu quả.
Nếu không bền chí thì chỉ tu tập một thời gian là bỏ cuộc. Nhờ pháp Như Lý Tác Ý mà huấn luyện được tâm. Tâm của con người giống như một con thú vật rừng hoang dã. Muốn thuần phục tâm thì phải biết cách dùng pháp như lý tác ý đúng lúc.
Pháp như lý tác ý nghe thì đơn giản mà thực hành muốn có hiệu quả thì phải vô cùng khéo léo thiện xảo. Ví dụ: Hằng ngày chúng ta thường hướng tâm: “Tâm như cục đất không có tham sân si nữa”. Người tu hành biết cách tu tập, rèn luyện pháp này khéo léo và thiện xảo thì kết quả mau chóng làm chủ sự sống chết và chấm dứt luân hồi không còn khó khăn như người ta tưởng.
Như lời đức Phật đã dạy trong Kinh Tăng Chi Bộ và đã xác quyết pháp môn dẫn tâm là một bí quyết giúp chúng ta ly tham đoạn diệt pháp ác, không có pháp nào khác hơn:“Ta không thấy pháp nào khác” có nghĩa là không còn pháp nào khác hơn pháp “Như Lý Tác Ý”.
Đức Phật đã xác định có tính cách quả quyết và nhất định một cách hùng hồn chỉ có pháp Như Lý Tác Ý làm tâm sân đoạn diệt, nếu không có pháp Như Lý Tác Ý thì không có pháp nào đoạn diệt được tâm sân. Nếu muốn trừ tâm nghi, mà ta không dùng pháp Như Lý Tác Ý thì sẽ không còn pháp nào diệt trừ tâm nghi được, nên đức Phật dạy: “Ta không thấy pháp nào khác, này các Thầy Tỳ Kheo, đưa đến nghi hoặc chưa sanh được sanh khởi và nghi hoặc đã sanh được tăng trưởng rộng lớn, này các Thầy Tỳ Kheo, nếu không như lý tác ý.
Do không như lý tác ý, này các Thầy Tỳ Kheo, nghi hoặc chưa sanh được sanh khởi và nghi hoặc đã sanh được tăng trưởng rộng lớn”. Không có pháp Như Lý Tác Ý thì con đường tu tập của đạo Phật, chỉ là một giấc mộng mà thôi.